Suy dinh dưỡng ở người lớn tuổi

Suy dinh dưỡng (người gầy hoặc người dưới cân) là thuật ngữ để chỉ những người không đủ cân nặng hay không đủ sức khoẻ, không đủ cân tiêu chuẩn so với chiều cao. Khái niệm này liên quan đến việc sử dụng chỉ số cân nặng của cơ thể (BMI) để xác định một người nào đó bị suy dinh dưỡng. Hầu hết người ta xác định một người bị suy dinh dưỡng khi chỉ số BMI < 18,5. Tuy nhiên cũng có nơi xác định một người bị suy dinh dưỡng khi BMI < 20. Một điều quan trọng là chỉ số BMI chỉ là cách ước lượng thống kê cũng tuỳ thuộc vào vùng, miền và giới tính. Trong một số trường hợp, một người có BMI < 18,5 nhưng có thể có sức khoẻ rất tốt

Tình trạng suy dinh dưỡng là hậu quả của thói quen ăn uống không đầy đủ, cân đối dưỡng chất hoặc mất cảm giác thèm ăn, hay có thể vì bệnh lý. Dinh dưỡng giúp duy trì khả năng miễn dịch, chống lại bệnh lây nhiễm. Các dưỡng chất là nguyên liệu xây dựng cấu trúc và thay thế thành phần mô, cung cấp năng lượng cho xây dựng và hoạt động của tế bào, cũng như tổng hợp các chất để kiểm soát quá trình này. Thiếu các dưỡng chất, năng lượng hay đạm ăn vào sẽ dẫn đến nguy cơ suy dinh dưỡng (gấy yếu, thiếu cân).

Suy dinh dưỡng sẽ làm giảm chức năng nhận thức, khả năng hoạt động của cơ thể, chức năng tim mạch, hệ tiêu hóa, chức năng hệ nội tiết, khả năng đề kháng, làm lành vết thương… Từ đó kéo theo việc chữa trị, quá trình hồi phục của người bệnh bị kéo dài, khả năng tử vong tăng lên.

Nguyên nhân suy dinh dưỡng ở người lớn:

•     Do hệ tiêu hóa bị bệnh. Nguyên nhân thường gặp là: dạ dày bài tiết dịch vị kém nên bạn ăn xong có cảm giác đầy hơi, không tiêu. Cũng có thể do yếu tố thần kinh nên dạ dày co bóp kém. Tiếp đến là men tiêu hóa ở ruột gồm các men của dịch tụy, dịch ruột bài tiết kém nên quá trình tiêu hóa dở dang. Sản phẩm dở dang này sẽ chuyển thành phân. Lý do này ít thấy trừ khi ruột bị tổn thương. Có một lý do thứ hai là những nhung mao ruột làm nhiệm vụ hấp thu vật chất lại kém nên thực phẩm tiêu hóa xong lại không đi vào máu được.

•    Do gan yếu: các bệnh về gan không hẳn là vàng da. Một chút mệt mỏi, chán ăn, đôi khi ngứa vớ vẩn ở chân, thỉnh thỏang mất ngủ… tất cả đều rất mơ hồ. Bạn cẩn thận thì thỉnh thoảng hãy xét nghiệm máu tổng quát. Gan yếu sẽ gây chán ăn và khó tăng cân.

•    Dưới tác động của sự lão hóa, chức năng của các giác quan bị suy giảm như mắt mờ, mũi bớt thính, vị giác không còn nhạy. Bên cạnh đó, việc răng yếu, cơ xương hàm teo, nhão cũng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức nhai, khiến việc ăn uống thêm khó khăn. Ngoài ra, các cơ quan tiêu hóa như dạ dày, ruột, gan đều bị thoái hóa, ảnh hưởng xấu đến việc tiêu hóa và hấp thụ thức ăn, dễ gây tiêu chảy, táo bón.

Nhận biết những triệu chứng bị suy dinh dưỡng

Hầu hết người bị suy dinh dưỡng có thể tự phát hiện thấy mình bị gầy đi như sụt cân, thấy quần áo tự nhiên rộng ra, các bắp thịt thấy mềm, nhũn không được rắn như trước đây. Tuy vậy đối với  một số người cao tuổi, do bị suy dinh dưỡng lâu ngày nên đã có ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương cho nên tự bản thân người đó không thể hoặc không biết mình đang mắc bệnh gì. Trong trường hợp này, những thành viên trong gia đình cũng có thể nhận biết từ người cao tuổi là kém dần sự minh mẫn, hay quên, hay kêu mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon miệng hay cáu gắt vô cớ.

Người bị suy dinh dưỡng thường đờ đẫn, lơ là với mọi người, mọi sự việc xẩy ra ở chung quanh hoặc đôi khi lại gắt gỏng, khó tính.

Da khô, xanh lợt, dễ bầm, vết thương lâu lành. Tóc khô ròn, rụng nhiều; móng tay khô, nứt; ăn không ngon miệng; giảm cảm giác với mùi vị thực phẩm; miệng khô, lưỡi và môi lở; nhai nuốt khó khăn; hay buồn ói, buồn nôn; đại tiện bón, lỏng bất thường; nhịp tim nhanh; hơi thở khó khăn.

Cơ thể mỗi ngày một gầy đi, sức khỏe suy giảm, các bệnh đang có sẽ trở nên trầm trọng hơn, di chuyển khó khăn, dễ ngã, dễ gặp tai nạn.

Phòng và chữa trị suy dinh dưỡng:

-   Bổ sung dinh dưỡng bằng đường uống cho người lớn tuổi. Bổ sung dinh dưỡng đường uống làm tăng năng lượng và dinh dưỡng đưa vào cho người lớn tuổi; duy trì cải thiện tình trạng dinh dưỡng. Ngoài ra, bổ sung dinh dưỡng đường uống còn giúp tăng toàn bộ nguồn dưỡng chất trong người bệnh.

-   Để tránh tình trạng suy dinh dưỡng, người lớn tuổi cần được đánh giá về tình trạng dinh dưỡng một cách đầy đủ. Qua đó để được các bác sĩ tư vấn về chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân đối và đầy đủ, bổ sung những dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Bên cạnh những bữa ăn hàng ngày, người lớn tuổi nên được bổ sung dinh dưỡng qua đường uống. Việc bổ sung dinh dưỡng qua đường uống giúp người lớn tuổi hấp thu dinh dưỡng một cách dễ dàng hơn, giúp bổ sung đầy đủ những chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

-   Có chế độ dinh dưỡng cân đối và đầy đủ nhằm tránh tình trạng suy dinh dưỡng thì cần quan tâm đặc biệt tới những dưỡng chất tốt cho tim mạch, hệ tiêu hóa, xương khớp, trí tuệ. Tim mạch: tăng cường thức ăn có chứa nhiều vitamin E, C, A, B6, B12, acid folic, omega- 3 (MUFA/ PUFA) để bảo vệ thành mạch máu trước nguy cơ hình thành các màng xơ vữa. Tăng cường ăn các thức ăn có chứa nhiều nguyên tố vi lượng như: kẽm, kali trong cam chuối.

•    Hệ tiêu hóa: cơ thể cần được cung cấp một lượng tinh bột đầy đủ, tuy nhiên nên hạn chế dùng đường và bánh kẹo ngọt. Tăng cường chất xơ giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

•    Xương khớp: cung cấp cho cơ thể dưỡng chất nhằm tăng khả năng hấp thụ canxi và khoáng hóa xương như BeneoTM Synergy 1 (sự kết hợp của 2 chất xơ hòa tan FOS va Inulin). Trí tuệ: hai dưỡng chất đặc biệt quan trọng với trí tuệ của người lớn tuổi là choline và acid oleic. Choline là dưỡng chất chính cho trí nhớ. Acid oleic làm giảm sự sa sút trí tuệ, thúc đẩy gia tăng trí nhớ.

Do đó, cần phải kiểm tra, đánh giá dinh dưỡng định kỳ và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý để có được sức khỏe tốt, đó chính là phương pháp đơn giản mà vẫn đảm bảo cải thiện các kết quả và giảm bớt chi phí chăm sóc sức khỏe.

Điều quan trọng là chế độ sinh họat phải điều độ. Bạn đừng bỏ bữa, ráng ăn đủ 3 bữa chính, bữa phụ là sữa. Ngoài ra các lọai trái cây chứa nhiều vitamine như đu đủ, sầu riêng, nho Mỹ, nhãn, chuối, mít, cam quýt đều tốt cho sức khỏe của bạn.

Ngoài các vấn đề vừa nêu trên thì việc vận động cơ thể hàng ngày phù hợp với thể trạng từng người để máu lưu thông, các cơ quan trong cơ thể hoạt động nhịp nhàng, từ đó sẽ ăn uống ngon miệng, hấp thu tốt là hết sức quan trọng